آشنايي با مهاجرت جانوران

جانوران با تغيير آب و هوا و تغيير فصل مهاجرت مي كنند

جانوران چگونه مي فهمند چه موقع و به كجا مهاجرت كنند؟

هر سال برخي از گروه هاي جانوران از يك مكان به مكان ديگر نقل مكان مي كنند. برخي از آنها ممكن است در بهار هزاران كيلومتر را بپيماند و سپس در پاييز هزاران كيلومتر را برگردند. اين سفرهاي طولاني مهاجرت ناميده مي شود.

چرا جانوران مهاجرت مي كنند؟

جانوران با تغيير آب و هوا و تغيير فصل مهاجرت مي كنند. آنها مهاجرت مي كنند تا آب و هوا گرم تر، ذخاير غذايي بهتر يا مكاني امن براي به دنيا آوردن بچه هايشان بيابند.

چگونه جانوران مي فهمند چه موقع و به كجا مهاجرت كنند؟

سيگنال ها يا علامت هاي مختلفي مانند تغيير آب و هوا، تغيير طول روز و يا ميزان در دسترس بودن مواد غذايي ممكن است به جانوران القا كند زمان مهاجرت فرا رسيده است. اما به طور دقيق مشخص نيست آنها چگونه مي فهمند بايد به كدام جهت بروند. بسياري از دانشمندان فكر مي كنند كه جانوران از همان زماني كه متولد مي شوند مي دانند به كجا مهاجرت كنند. آنها مي گويند جانوران اين را به صورت «ژنتيكي» از پدر و مادرشان ياد مي گيرند كه به آن غريزه هم گفته مي شود.

جانوران چگونه راهشان را پيدا مي كنند؟

جانوران براي پيدا كردن مقصدشان از اينترنت، GPS و يا نقشه استفاده نمي كنند، با اين حال هر سال هنگام مهاجرت كيلومترها راه هوايي، دريايي و زميني را مديريت مي كنند. جانوران مختلف روش هاي مختلفي براي مسيريابي خود دارند.

برخي از جانوران از خورشيد و ستارگان استفاده مي كنند تا جهت درست را تشخيص دهند. جانوران ديگر براي مسيريابي از الگوهاي وزش باد و يا نشانه هاي زميني مانند كوه ها، رودها و درياچه ها استفاده مي كنند. جانوران ديگر هم ممكن است حسي اضافي را به كار برند كه به آنها اجازه مي دهد از ميدان مغناطيسي زمين استفاده كنند تا بفهمند به كدام جهت بروند.

در زمينه مهاجرت جانوران گاهي به نكات جالبي درمي خوريم از جمله اين كه:

• بسياري از جانوران با ذخيره كردن انرژي و حتي ورزش دادن عضله هايي خاص براي مهاجرت آماده مي شوند. با اين كار آنها به اندازه كافي قوي مي شوند تا سفري را انجام دهند.

• پرندگان در مصرف انرژي صرفه جويي مي كنند و به اين ترتيب قادر مي شوند با سوار شدن بر جريان هاي هوا فواصل زيادي را طي كنند.

• لاك پشت هاي دريايي به ساحلي كه خودشان در آن متولد شده اند مهاجرت مي كنند تا در آن جا تخم گذاري كنند.

• پنگوئن امپراتور شناگري عالي است، با اين حال هر سال 200 كيلومتر يخ را مي پيمايد تا به مكاني برسد كه جوجه هايش را در آن جا به دنيا بياورد.

پنگوئن امپراتور هر سال 200 كيلومتر يخ را مي پيمايد

جنون هنگام مهاجرت در بعضي از جانوران

دو نوع مهاجرت وجود دارد. مهاجرت منظم و مهاجرت نامنظم. مهاجرت نامنظم مهاجرتي است كه تابع دوره هاي ساليانه نيست. اين نوع مهاجرت در فواصل نسبتاً زيادي صورت مي گيرد. حالت رواني جانوران مهاجر در هنگام انجام اين نوع مهاجرت دچار تغييرات عجيبي مي شود و گاهي حتي رنگ و شكل قبلي آنها تغيير مي كند. اين نوع مهاجرت اغلب به نابودي دسته جمعي جانوران مهاجر منجر مي شود.

در واقع جانوراني كه اين نوع مهاجرت را انجام مي دهند دچار نوعي جنون مسري مي شوند و حتي جانوراني از انواع ديگر را نيز وارد كار جنون آميز خود مي كنند.

لمينگ ها (نوعي موش صحرايي قطبي شمال) كه جوندگاني مانند موش ها و جزو پستاندارانند نمونه اي از جانوراني هستند كه اين نوع مهاجرت را انجام مي دهند.

لمينگ ها حين مهاجرت رفتارهاي جنون آميزي انجام مي دهند. به عنوان مثال از اين موضوع ابا ندارند كه در وسط شهرها ظاهر شوند و يا خانه هاي مردم را مورد حمله قرار دهند. اگر يكي از آنها به ته خندقي بجهد هزاران لمينگ ديگر به تقليد از او پشت سر هم خود را به ته خندق مي اندازند به طوري كه خندق از اجساد آنها پر مي شود.

وقتي آنها به كنار يك پل واقع بر روي يك دره مي رسند خود را به ته دره مي اندازند يا مستقيم به جلو و به طرف دريا مي روند تا دسته جمعي غرق شوند.

لمينگ جانوري ترسو است و معمولاً شب ها فعاليت مي كند اما هر سه يا چهار يا 5 سال يك بار رفتارش ديوانه وار مي شود. لمينگ ها يك باره در هم وول مي زنند در وسط روز آفتابي مي شوند و توليد مثلشان زياد مي شود. در اين شرايط مهاجرتشان را شروع مي كنند. در طول مهاجرت لمينگ ها بدون اين كه فشرده حرك كنند به يك جهت مي روند و تنها هنگامي كه با موانعي روبرو مي شوند گروه تشكيل مي دهند. بعد گروه آنها ميليوني مي شود. سپس خودشان را به آب مي زنند و به عنوان مثال قايقي را غرق مي كنند.

اما برخي از جانوران مانند پرندگان و ماهي ها مهاجرت هاي منظم و دوره اي انجام مي دهند. مهاجرت در اين دسته از جانوران مقدمه اي دارد و آن اين كه قبل از مهاجرت به شكلي منظم گرد هم مي آيند و هيچ گونه اختلالات رفتاري و به اصطلاح رواني در آنها ديده نمي شود. البته سابقه مهاجرت آنها را تشويق مي كند مهاجرت كنند. اين نوع مهاجرت با نظم و ترتيب خاصي انجام مي شود و خلاصه مهاجرت منظم با مهاجرت غير منظم كاملاً متفاوت است.

پرندگان كه به زندگي در حالت انزوا متمايلند، مثل چلچله، قبل از مهاجرت پهلو به پهلوي هم قرار مي گيرند. حتي گاهي انواع ديگري از پرندگان كه حتي مهاجر نيستند نيز در اين گردهمايي شركت مي كنند. طول مسافتي كه اين جانوران مي پيمايند گاه از حد تصور بيشتر است.

جانوران چرا و چگونه مهاجرت مي كنند؟

بسياري از جانوران مهاجرت مي كنند، تا از هواي بد دور شوند، غذا پيدا كنند يا توليد مثل كنند. بعضي از جانوران مهاجر فاصله هاي كوتاهي را طي مي كنند، ديگران هزاران كيلومتر را مي پيمايند. مهاجران با پرواز كردن، شنا كردن، راه رفتن، جهيدن، تونل زدن يا خزيدن مهاجرت مي كنند. مهاجران واقعي هر سال در يك مسير دو طرفه سفر مي كنند. يعني از يك مكان به مكان ديگري مي روند و دوباره برمي گردند.

مهاجران واقعي هر سال در يك مسير دو طرفه سفر مي كنند

مسير مهاجرت

بيشتر مهاجران به شمال و جنوب سفر مي كنند. اما بعضي ها مثل پرنده چتري و كرم خاكي، به طور عمودي (بالا و پايين) مهاجرت مي كنند. پرنده چتري از جنگل هاي با عرض جغرافيايي بالا به جنگل هاي با عرض جغرافيايي پايين مهاجرت مي كند. موريانه ها و كرم هاي خاكي از نزديك سطح به عمق خاك سفر مي كنند.

طولاني ترين مهاجرت ها

پرستوي قطبي طولاني ترين فاصله ها را براي مهاجرت طي مي كند. اين پرنده هر سال 35000 كيلومتر را پرواز مي كند كه تقريباً به اندازه محيط زمين است. نهنگي كه طولاني ترين مسير را طي مي كند (و طولاني ترين مهاجرت را در ميان پستانداران انجام مي دهد) نهنگ خاكستري است كه حدود 20110 كيلومتر را در هر سال طي مي كند.

حشره اي كه طولاني ترين مهاجرت را انجام مي دهد ملخ بياباني است كه حدود 4500 كيلومتر را طي مي كند. پروانه اي كه طولاني ترين مسير را براي مهاجرت طي مي كند مونارش Monarch است كه بيش از دو هزار مايل را طي مي كند و از كانادا تا مكزيك مركزي را پرواز مي كند. جانور خشكي اي كه طولاني ترين مهاجرت را انجام مي دهد گوزن آمريكاي شمالي است كه حدود 1100 كيلومتر را مي پيمايد.